Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim dalı isminden de anlaşıldığı üzere temel iki ana konuyla ilgilenir. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon.
Fiziksel Tıp, genel prensip olarak kas iskelet sistemi rahatsızlıklarından kaynaklanan ağrıyla mücadele eder.
Uzman doktor hastayı değerlendirir, muayenesini yapar. Gereken tetkik ve tahliller varsa yaptırır. Tanı konduktan sonra hastalığı hakkında genel bilgi verir, günlük yaşam aktivitelerinde dikkat etmesi gereken hususları anlatır, yapması gereken egzersizleri verir. Hasta, gerekli durumlarda fizik tedavi programına alınır. Doktor, hastanın durumuna en uygun tedavi protokolunu oluşturur.Fizik Tedavi programındaki hastaya doktorun planladığı tedavi en az 10 seans olmak üzere fizyoterapistler tarafından uygulanır.
Fizik Tedavi Uygulanabilecek Hastalıklar
- Osteoartrit (Kireçlenme)
- Bel Fıtıkları
- Boyun Fıtıkları
- Bel Kaymaları
- Mekanik Bel ve Boyun ağrıları
- Menisküs lezyonları
- Dizin Çapraz Bağ Lezyonları
- Donuk Omuz , Tendinit gibi Omuz Lezyonları
- Lateral Epikondilit ( Tenisçi dirseği),
- Medial Epikondilit (Golfçü dirseği)
- Karpal Tünel Sendromu
- Fibromiyalji
- Fibrozitler (Kulunç)
- Romatizmal Hastalıklar (Romatoid Artrit, Ankilozan Spondilit,Gut v.s.)
- Eklem Ağrıları
- Tendinitler
- Miyaljiler
- Tetik parmak, çekiç parmak gibi deformiteler
- Topuk Dikeni, Pes Planus
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon, kişilerin yaşam kalitesini yükselten bir branşdır. Ağrısız, bol enerjili bir yaşam hedefler. Bunun için de hasta eğitimi çok önemlidir. Hastanın vücudunu doğru kullanması, egzersizlerini düzenli yapması, doğru beslenmesi önemlidir. Kişileri rahatsızlıkları yokken ağrısız dönemlerinde motive etmek zordur. Rahatsızlık geliştikten sonra ise ağrıyla mücadele zorlaşır. Hastanın iyi bilgilendirilmesi bu noktada çok önemlidir.
Fizik Tedavi Yöntemleri:
- Sıcak , Soğuk ve Ultraviyole Tedavisi
- TENS Uygulamaları
- İnterferansiyel Akım
- Medikal Galvanizm
- Iyontoforez
- Faradik akım
- Diadinamik Akım
- Ultrason
- Fonoforezis
- Kısa Dalga Diatermi
- Fonksiyonel Elektriksel Stimulasyon
- Lazer
- Biofeedback
- Manyetik Alan Tedavisi
- Spinal Traksiyon
- Masaj
- Manipülasyon ve Mobilizasyon
- Terapötik Egzersizler
Fizik Tedavi branşı uyumlu çalışan bir ekip gerektirir. Uzman doktorun bir görevi de bu ekibi koordine edip uyumu sağlamaktır. Ekip, uzman doktor, fizyoterapistler, tıbbi masörler, iş uğraş terapisteri, konuşma terapistleri, protez ortez uzmanlarını içerir.
Rehabilitasyon, kalıcı sakatlığı, işlev ve güç kaybını minimum düzeye getirebilmek, hastanın yaşam kalitesini yükseltmek için yapılan tedavilerin tümünü içerir. Kişilerin günlük yaşam aktivitelerini yardımsız yapabilmeleri, sosyal ve iş hayatına adapte olmaları hedeflenir. Devamlılık, sabır ve azim gerektiren bir süreçtir.
Uzman doktor tarafından hastanın kapsamlı değerlendirilmesi, testleri yapıldıktan sonra planlanan rehabilitasyon programı fizyoterapistler tarafından uygulanır. Her rehabilitasyon seansı, Fizik Tedavi seansından daha uzun sürdüğü gibi toplam seans sayısı da daha uzun olabilir.
Genel Rehabilitasyon Alanları:
- Nörolojik Rehabilitasyon
- Kırık Rehabilitasyonu
- Artroplasti Rehabilitasyonu
- Ampute Rehabilitasyonu
- Konuşma ve Ses Bozukluklarının Rehabilitasyonu
- Vestibüler Rehabilitasyon
- Kardiyak Rehabilitasyon
- Pulmoner Rehabilitasyon
- Yanık Rehabilitasyonu
- Kanser Rehabilitasyonu
- Kronik Ağrı Rehabilitasyonu
- Gebelik Rehabilitasyonu
- Pediatrik Rehabilitasyon
- Geriatrik Rehabilitasyon
- El Rehabilitasyonu
- Nörojenik Mesane Rehabilitasyonu
Rehabilitasyon hastalarının büyük bir grubunu nörolojik ve ortopedik rehabilitasyon oluşturur. Nörolojik rehabilitasyon, inme veya omurga yaralanmaları sonucu gelişen felç durumları, kas ve sinir hastalıkları sonucu oluşan kuvvetsizliklerle ilgilenir. Hedef hastanın durumuna göre belirlenir.
Bu hastalarda eklemin normal hareket kapasitesini korumak önemlidir. Çünkü hareketsizlik kısa sürede eklem hareket kısıtlılıklarına ve kaslarda zayıflamaya yol açar. İlk hedef eklem hareketini, kas kuvvetini korumaktır. Eğer hasta yatağa bağımlı bir şüreçte ise bası yaralarının önlenmesi, idrar sondalı ise idrar yolu enfeksiyonlarından korunması ve uygun zamanda mesane rehabilitasyonuna başlanması gerekir.
Bu hastalarda kuvvetlendirme, oturma , ayakta durma, yürüme , denge çalışmaları rehabilitasyonun temelidir. Özel ihtiyaçlara göre daha spesifik rehabilitasyon gerekebilir. Yutma zorluğu olanlarda yutma rehabilitasyonu, konuşma sorunu olanlarda konuşma rehabilitasyonu uygulanır. Seksüel rehabilitasyon, iş uğraşı rehabilitasyonu, el rehabilitasyonu da hastanın durumuna göre gerekebilir.
Hastaların ihtiyaç durumuna göre kullanacakları ortezler veya walker, kanedyen, baston ve ya tekerlekli sandalyeleri planlanır. Ortez ihtiyaçları için protez ortez uzmanları ile beraber çalışılır.
Ortopedik rehabilitasyon, kırık ve artroskopi sonrası, eklem protezleri sonrası ve amputasyon sonrası uygulanır. Bu hastalarda kırık sonrası alçı ve sabitleme süresince eklemlerde kontraktürler , kaslarda zayıflama meydana gelir. Kırık iyileşmesi sağlanır sağlanmaz rehabilitasyon programına başlamak eklemin ve kasların eski durumuna getirilmesinde önemlidir. Rehabilitasyon programına geç başlamak tedavi süresini uzatır ve zorlaştırır.
Bu iki rehabilitasyon grubundan başka pek çok özelleşmiş rehabilitasyon dalı vardır. Uzman doktor, uzmanlaşmış fizyoterapist, iş uğraşı terapistleri, konuşma terapistleri, ortez ve protez uzmanlarından oluşmuş bir ekip çalışması yapılır.
Gerekli durumlarda doktor hastalara uygun ortez, protez, tekerlekli sandalye veya koltuk değneği, tripot, kanedyen , baston gibi yürümeye yardımcımcı cihazlar önerir.
Rehabilitasyon, sabır gerektiren fakat sonucunda yaşam kalitesini yükselten önemli bir branşdır.
